Ik Hou Van Holland!

Ik snap wel dat iedereen denkt dat ik het thuis niet naar mijn zin heb: de afgelopen tien jaar was ik tenslotte vaker niet dan wel onder de Hollandse zon te vinden. Niet dat dat veel zegt met ons Nederlandse klimaat, maar ook als je mijn tijd onder de Hollandse regen meetelt, kom ik niet aan de helft van mijn dagen. 

Ik geef toe: dat klinkt heel wat exotischer dan het is. Belgie (vijf jaar) is nu eenmaal ook "buitenland". 

En als ik eens thuis ben met mijn voeten op de Hollandse bodem, net als ik zover ben dat ik het kan verdragen om langer dan tien minuten in de Mediamarkt te zijn, als ik me weer bewust ben van het bestaan van verkeersregels en ik niet meer verbaasd ben als de bus op de minuut nauwkeurig aan komt rijden, ben ik weer weg. Net als ik weer een beetje weet waar iedereen mee bezig is, als ik af en toe zin heb in bitterballen en mijn peperkoekverslaving het stadium "ernstig" heeft bereikt, als mijn Nederlands weer op het niveau is van voordat ik weg ging, begint het tassenpakken weer. 

"Heb je er nu alweer genoeg van?" vragen mensen begrijpend, soms met iets van medelijden in hun blik. Want ja, Nederland is plat, Nederland is vol met mensen en gebouwen, en als het niet het zeewater is waarmee we overspoeld worden, dan zijn het wel de regeltjes en voorschriften waarin we verdrinken. Iedereen wordt zijn leven lang gepamperd en alles is overdreven goed georganiseerd. Voorspelbaar. Nederland is saai. Ze snappen wel dat ik weg wil. Als je iets van de vrijheid hebt geproefd die het reizen je geeft, wat heb je dan nog hier te zoeken?

Reizigers schreeuwen dat ook graag van de daken op facebook, op hun blogs en op verjaardagen. Weg, weg uit Nederland! Vrijheid, niet al dat geregel: go anywhere but here! Misschien is die groep reizigers wel mijn minst favoriete groep landgenoten. Want al dat geregel en georganiseer hier kan op het eerste gezicht misschien vooral een beperking van onze vrijheid lijken, juist wie de andere kant van de medaille in haar volle "glorie" heeft gezien, beste medereizigers, zou dat volgens mij graag tenminste een beetje willen nuanceren. 

Daar waar veel minder regels zijn, is de vrijheid vaak juist erg beperkt. Om zonder teveel voorgeschreven regels in vrijheid te leven, moeten we namelijk de verantwoordelijkheid dragen die daarbij hoort. En je hoeft het nieuws maar aan te zetten om te zien dat dat nou niet bepaald onze sterkste kant is. Wij willen doen wat we willen, maximale vrijheid voor onszelf. We begrijpen niet dat alle vrijheid die we meer nemen dan de optimale vrijheid, ten koste gaat van die van iemand anders, en dus die van onszelf, en dus die van ons allemaal. "In je eigen voet schieten," heet dat volgens mij.

Want ook zonder geschreven regels zijn er wetten van de moraliteit en de logica. Als ik steel of iemand vermoord, rechtvaardig ik daarmee dat anderen dat ook doen. Daarmee beperk ik mijn eigen vrijheid en die van iedereen. Not quite bright.

Hetzelfde geldt voor minder "harde" wetten. Rijd niet door het rood en drink niet als je rijdt, als je niet wil dat je kind door zo iemand aangereden wordt. Licht de verzekering niet op en vraag niet zomaar een uitkering aan, als je niet wil dat de premies door dat soort gedrag elk jaar weer omhoog gaan. En het voorrecht om bij te kunnen dragen aan collectieve voorzieningen komt met de verantwoordelijkheid om dat ook te doen, ook als je zelf misschien niet degene bent die direct van die voorzieningen profiteert. Elke vorm van ongelijkheid is een beperking van de vrijheid van iedereen, direct en indirect. Ik heb bovendien al van de voorzieningen geprofiteerd als ik in de positie ben om aan die van anderen bij te dragen. Dat is geen hippie-sentiment of pure vrijgevigheid. Dat is verantwoordelijkheid, droge logica en vooral ook jezelf redden. Naar draagkracht. 

Dus tsja, we zijn te egoistisch om vrij te kunnen zijn zonder dat de wet ons dat voorschrijft. Vandaar de regeltjes dus. Eigen schuld. Oké, het controleren van de rubbers van de koelkast door de keuringsdienst heeft misschien niet direct iets te maken met optimale vrijheid, net zomin als het bestaan van een walvisprotocol (zie Pieter Derks) of de fictieve keuze waarmee je als internetgebruiker door de cookie-wet continue mee wordt geconfronteerd: "Ja" of "ja", doorgaan waar je mee bezig was?

Het is misschien niet nodig om de afstand in centimeters tot het beeldscherm voor elke groep kantoormedewerkers in de wet vast te leggen, maar je gaat de ARBO toch waarderen als je een 72-jarige drager op de markt met vijf kratten op zijn rug vooruit ziet strompelen. Verplicht pensioen afstaan is niet heel leuk, maar leuker dan na je zestigste ´s avonds de vuilnisbakken afgaan. Moet de politiek alleen wel even een regeltje invoeren (!) om ervoor te zorgen dat je pensioengeld niet vergokt wordt, maar dat terzijde. Omdat iedereen net als jij een APK-plicht heeft, heb je minder kans dat je nichtje onder een bus komt waarvan de remmen het begeven. En, dames en heren studenten met een iPhone en twintig lesuren per week: je moet je studiefinanciering terugbetalen omdat je dankzij die voorziening een diploma hebt waarmee je dat redelijkerwijs kunt doen. Mooi hè?

Basta. Echte vrijheid bestaat niet zonder verantwoordelijkheid. Vrij zijn betekent niet dat je niets moet of alles mag, maar dat je de optimale kansen hebt om jezelf te ontplooien en dat die optimale kansen voor iedereen (zoveel mogelijk) gelijk zijn. Het is niet de taak van de overheid om dingen makkelijk te maken, maar om ze mogelijk te maken, zodat we vrij kunnen zijn. En dat zijn we.

Bijna nergens ter wereld hebben ze zoveel regeltjes als hier in Nederland. Bijna nergens moeten we zoveel registreren, bijhouden en aanvragen als hier, en bijna nergens ben ik zo vrij om precies te doen wat ik wil. Mijn familie, mijn sociaal-economische status, mijn geslacht, de veiligheid op straat, mijn politieke of seksuele voorkeur, mijn godsdienst of het gebrek daaraan en de overheid hebben bijna nergens zo weinig beperkende invloed op mijn keuzes en mogelijkheden om me te ontwikkelen op wat voor gebied dan ook. En dat is een buitengewone hoeveelheid vrijheid die maar heel weinig mensen op de wereld hebben. 

En dat is toch maar mooi eh... geregeld!

Dus, dames en heren, Ik Hou Van Holland. Hoe minder ik er ben, hoe meer. 

Ik zie jullie dus weer onder de Hollandse zon (of regen, waarschijnlijker) als ik er zo genoeg van heb hier, dat ik weer naar een middagje mediamarkt verlang, vooral om alles wat erbij hoort. Die tijd komt heus wel weer, over een jaartje ofzo

Maar nu nog even niet. 

Saludossss de Quito!!