"De basis voor vrijheid, gerechtigheid en vrede." Right.
18-09-2013 11:41"Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld." - Preambule Universele verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) -
"Als jullie in een familie van de markt hier waren geboren, zouden jullie dan kunnen doen wat jullie nu doen?" Achttien Europese en Noord-Amerikaanse hoofden schudden van nee. "Waarom niet?" Wel waarschijnlijk zou het concept "buitenland" (en de bereikbaarheid ervan) maar moeilijk te bevatten zijn. En anders zou het ons nog niet op zijn minst interesseren omdat je "buitenland" niet nodig hebt om te overleven. Want dat is hier de belangrijkste dagbesteding: overleven.
En daar zitten wij dan, achttien gringo´s en gringa´s uit de Rijke Wereld, vrijwel allemaal met een (pre-)universitaire opleiding, genoeg geld om naar de andere kant van de wereld te vliegen en er tenminste drie maanden te blijven en ons steeds meer bewust van wat ons te wachten staat als we gaan werken met kinderen en de families op de markten El Camal en San Roque, de slechtste wijken van Quito.
Kinderen van ouders die vaak niet kunnen lezen en schrijven, die soms met zijn twaalven (exclusief huisdieren) op vijftien vierkante meter wonen, die zich door verwaarlozing en slechte voeding vaak zowel lichamelijk als geestelijk niet goed kunnen ontwikkelen, die elke dag te maken hebben met geweld en misbruik en die net als hun ouders en de ouders van hun ouders opgroeien op de markt. Niet "de markt" zoals wij die kennen, maar een door spaarlampen verlichte muffe hal waar allerlei meer of minder vloeibare substanties op de grond zich met elkaar vermengen, waar levende en dode dieren verkocht worden en rondzwerven en waar de dampen in sommige delen je doen verlangen naar een "gewone" bus-roetwalm. Waar iedereen zijn eigen constructie bedenkt voor zijn gas-, water-, en lichtvoorziening en waar het zelfs naar Quito-standaards "gevaarlijk" is.
Daar zijn de kinderen heel de dag te vinden: bonen pellend, achter hun broertjes en zusjes aanhollend of spullen verkopend, varierend van groenten en fruit tot ondergoed en drugs. Met hen en hun families gaan wij werken, gelijk als we zijn volgens de wet. Right.
"Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen." - Artikel 1 UVRM -
De meeste kinderen worden geboren omdat hun moeders nu eenmaal eens in de zoveel tijd een kind krijgen. "Er is geprobeerd om centra voor seksuele voorlichting op te starten dichtbij bijvoorbeeld middelbare scholen, maar daar werd vaak zo tegen geprotesteerd dat ze gesloten zijn. Ecuador is erg katholiek." Zelfs op de markt kom je om de zoveel meter een glazen stolp tegen met een beeld van een heilige en neonverlichting die je aan de kermis zou doen denken als de omgeving niet zo troosteloos zou zijn. Aan de andere kant: waar de kerk wél meedeed aan het geven van seksuele voorlichting, kwam de informatie en de boodschap uiteraard niet bepaald overeen met wat de regering in gedachten had, dus nu mag alleen de overheid het nog organiseren." Hoewel de basis van CENIT het katholieke geloof is, is het doel om "echte" seksuele voorlichting te geven aan de jongens en meisjes hier op school. Vorig jaar waren er "maar" twee studenten (15 tot 18 jaar) die stopten met school omdat ze zwanger waren. In de computerklas zitten dit jaar twee moeders.
"Ieder heeft recht op onaantastbaarheid van (beslissen over) zijn lichaam."
Maar daarvoor moeten de meisjes dus wel weten hoe het werkt. "Er worden dus veel kinderen geboren in de families van de markt, maar ze worden lang niet allemaal aangegeven: de kans is groot dat ze doodgaan voordat ze drie zijn."
"Elk kind heeft het recht op een identiteit." - Artikel 7 Rechten van het Kind, Unicef -
Wauw. Ik had zomaar gedacht dat aan iedere nieuwgeborene op zijn minst genoeg belang werd gehecht om ze te registreren, zodat ze een naam hebben. En een nationaliteit. Zodat ze "bestaan". Omdat het iemand iets uitmaakt, ook als ze niet ouder worden dan drie.
Maar zelfs dat is een luxe. Ik zie de video van de vader die zijn zeven (negen?) kinderen voorstelt. "Hij is negen... oh nee, elf. En deze," hij wijst op een meisje dat ongeinteresseerd met grote zwarte ogen naar iets achter de camera kijkt, "is twaalf... oh nee, negen."
Na hun geboorte blijven de kinderen meestal een jaar of drie bij hun moeder, of soms, als zij het kan betalen, bij de kinderopvang. De jongste kinderen waar CENIT mee werkt zijn drie tot vijf jaar oud. Er is een lokaal op de markt met een schone vloer (ten minste ´s ochtends vóór de kinderen binnen komen :D), waar speelgoed is, liedjes gezongen worden en boeken worden gelezen, elke dag iets nieuws geleerd wordt, handen worden gewassen en tanden worden gepoetst, "alsjeblieft" en "dankjewel" gezegd wordt, en waar een tussendoortje is voor iedereen. Hier kunnen ze even echt kind zijn in een veilige en schone omgeving met een dagelijkse structuur. En op vrijdag gaan we naar het park. Dat is geen park. Dat is een speeltuin(tje) met vier stukjes gras en een groot hek eromheen.
"Elk kind heeft het recht om te spelen." - Rechten van het Kind, Unicef -
Regelmatig komen de kinderen aan met schrammen en blauwe plekken op hun armen, benen of gezicht omdat ze "gevallen" zijn. Omdat een aantal kinderen thuis psychisch en of lichamelijk mishandeld wordt, kan het lokaal van CENIT ook een veilig stukje wereld zijn waar ze de affectie krijgen die ze nodig hebben. Samen met sociale werkers, de kliniek en de psycholoog wordt vanaf daar bovendien stap voor stap geprobeerd de kinderen zo goed mogelijk te helpen.
Officieel moet iedereen hier vanaf zijn vijfde naar school, maar veel van de kinderen van de markt gaan niet omdat ze hun ouders moeten helpen: meestal komt de helft van het gezinsinkomen van honderd tot vierhonderd dollar per maand (zeventig tot driehonderd euro!) van de kinderen. Dan is de "keuze" naar school of niet snel gemaakt.
"Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil." - Artikel 25 UVRM -
Kinderen die oud genoeg zijn om naar school te gaan, kunnen van CENIT hulp krijgen met hun huiswerk. Hun ouders hebben meestal niet de tijd, de interesse of de kennis om dat te doen. En na het huiswerk is er tijd om te spelen of een activiteit mee te doen. Kinderen van vijftien tot achttien jaar kunnen bij de school of colegio terecht als ze achterstand hebben opgelopen of als ze niet naar een andere school kunnen. Voor 25 dollarcent is er lunch.
"Een ieder heeft recht op onderwijs; het onderwijs zal kosteloos zijn, althans wat het lager en basisonderwijs betreft. Het lager onderwijs zal verplicht zijn. Ambachtsonderwijs en beroepsopleiding zullen algemeen beschikbaar worden gesteld. Hoger onderwijs zal openstaan voor een ieder, die daartoe de begaafdheid bezit." - Artikel 26 UVRM -
Ook als ze ouder zijn is het vooral voor de inheemse bevolking veel moeilijker om te gaan studeren, omdat de regering twee keer zoveel betaalt aan een studerende "mestizo" (gemixt Spaans-inheems) dan aan een studerende Indigeno.
"Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status." - Artikel 2 UVRM -
Naast alle educatieve en voedings-projecten zijn er ook een kliniek, psychologen en sociale werkers, en eens in de maand is er een informatie-sessie voor de ouders met een begrijpelijk en nuttig thema gepland. Eén van de doelen is dat de mensen hier hun eigen rechten ook leren kennen en dat ze weten waar ze de voorzieningen en diensten kunnen vinden waar ze recht op hebben.
"Een ieder heeft als lid van de gemeenschap recht op maatschappelijke zekerheid en heeft er aanspraak op, dat door middel van nationale inspanning en internationale samenwerking, en overeenkomstig de organisatie en de hulpbronnen van de betreffende Staat, de economische, sociale en culturele rechten, die onmisbaar zijn voor zijn waardigheid en voor de vrije ontplooiing van zijn persoonlijkheid, verwezenlijkt worden." - Artikel 22 UVRM -
Maar ondanks alle moeite eindigen er nog steeds kinderen als vanzelf net als hun ouders, werkend in dezelfde sector op de markt en onder dezelfde omstandigheden. Ze krijgen kinderen die ook weer kinderen krijgen en ze eindigen als zestig, zeventig of tachtigjarigen nog steeds op de markt. Bonen pellend, groenten sjouwend of mais verkopend. En ze groeten vriendelijk de gringo´s en gringa´s die samen met hen hun situatie en die van hun (klein-)kinderen stap voor stap een beetje proberen te verbeteren. Als gelijken volgens de wet. Jaja.
"Overwegende, dat terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens geleid hebben tot barbaarse handelingen, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan en dat de komst van een wereld, waarin de mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als het hoogste ideaal van iedere mens." - Preambule Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) -
Ik blijf hier twee maanden langer dan gepland: tot kerstmis. Er is nog genoeg te doen. Niet dat ik denk dat ik in vier maanden alles kan veranderen, daar gaan jaren overheen. Maar ook als ik vertrokken ben, werkt CENIT door met andere professionals en vrijwilligers, instanties en met de families van de markten zelf. Want,
"Mensenrechten zijn een plicht van iedereen: regering, individu of maatschappelijk orgaan." - Preambule Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) -
Als je meer wil weten, kijk dan eens op:
Universal Declaration of Human Rights: https://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml
of in het Nederlands: https://www.ohchr.org/en/udhr/pages/Language.aspx?LangID=dut
Convention of the Rights of the Child: https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/crc.aspx
of in het Nederlands: https://www.kinderrechten.nl/images/13/194.pdf
CENIT Ecuador: https://cenitecuador.org/
—————