We can be heroes: adopt a dream! (NL)

21.00u: PUB QUIZ.

“Welkom in Finn Mc Cools” zeg ik met een wrange glimlach tegen Thomas. We zijn in de uitgaanswijk ten noorden van het historische centrum waar de meeste mensen voornamelijk rondhangen om een hand te kunnen leggen op je veronderstelde rijkdommen. En wel op twee manieren: je versieren of je beroven. Ik weet niet wat ik vervelender vind. Gezelluggg!

Er is een Irish pub waar de helft van de klandizie bestaat uit Noord-Amerikanen en Europeanen die er komen om de taal “van thuis” te spreken, bier “van thuis” te drinken (voor de prijzen van thuis) en mensen “van thuis” te ontmoeten. De andere helft bestaat uit Ecuadorianen die Engels willen leren. Of, nou ja… de meest geoefende zin is: “Heb je een relatie?”, dus je zou zomaar kunnen denken dat er iets anders achter zit. Ik heb een paar keer geprobeerd om uit te leggen wat “I´m not interested” betekent, maar ondanks de schijnbaar ongekende leergierigheid, lijkt dat maar niet te willen blijven hangen.

Het is dé plaats om een rijke buitenlander te vinden die je je “pareja” kunt noemen. Dat niemand erbij stilstaat dat er bij vrijwilligers misschien niet heel veel geld te halen is, lijkt een goede indicator van het gemiddelde denk- en communicatie-niveau, al dan niet als gevolg van de overmatige alcholconsumptie. Het is in dit geval dus ook niet noodzakelijk een slechte zaak dat de muziek zo hard staat dat je geen normaal gesprek kunt voeren, maar helaas draait de vaste dj afwisselend platen uit de dozen “Bruno Mars” en “Reggaeton”. Niet bepaald een ideale uitgaansgelegenheid dus, maar elke week doen we hier een pub quiz om geld op te halen voor onze programma´s en we zijn hier nu om stukjes video te schieten die misschien bruikbaar zijn voor de promotie-video voor CENIT… Alles voor de goede zaak!

En eerlijk is eerlijk: het valt me alleszins mee. Mensen zijn zo rustig dat je zowaar de vragen kunt verstaan en vrijwel iedereen die me met Thomas heeft zien binnenkomen, heeft blijkbaar verondersteld dat we niemand anders nodig hebben om Engels te oefenen. Bijna iedereen, want uiteindelijk wordt hij toch aangeklampt door een Ecuadoriaanse aan de bar. Geamuseerd bekijk ik het tafereel van een afstandje samen met onze quiz master Dominick, tot die opstaat om richting de presentatiemicrofoon te gaan. In het voorbijgaan zegt hij in mijn oor: “Waarschuw die vriend van je, ze is knettergek!” 

Gheghe, hij kan weten: Finn Mc Cools is zijn tweede huis en vorige week had hij een blauw oog zonder zich te herinneren waarvan. Maar ach, ze lijkt niet gevaarlijk en de ultieme pubquiz ervaring is nu eenmaal niet compleet zonder een paar oncomfortabele momenten met een “knettergekke“ gringo-jager aan je zij. Ik ben allang blij dat ik even niets hoef te vertalen. Tenslotte wil ze natuurlijk haar Engels oefenen. Proost. Op vandaag. Wat een dag…!

18.00u: RUTH.

“I, Thomas Zachmeier, commit to be the padrino of Maribel for fourty dollars a month.” Hij tekent met een zwierige armbeweging en dan is het geregeld: onze sociale werkster Ruth kan hiermee een proces met de familie beginnen en zorgen dat het geld op zijn plaats terecht komt. De financiele support van iemand die de droom van één van de kinderen adopteert, gaat naar alles wat nodig is om naar school te gaan (boeken, een tas, een uniform), eten, kleren en transport. (Zie de video: https://www.youtube.com/watch?v=DsbWPzD2miY en / of lees de info op de CENIT website: https://cenitecuador.org/donations/adopt-a-dream/how-it-works/)

Ruth heeft ons de map met bonnetjes en rekeningen laten zien die per familie worden bijgehouden en ons gegarandeerd dat zij er persoonlijk op toeziet dat het proces zowel qua geld als qua begeleiding optimaal verloopt. En als er iemand is die ik daarmee vertrouw…

Na het afhandelen van de administratie heeft Thomas nog één vraag: “Por qué? Why do you do what you do and why in CENIT?” Ruth lijkt een moment haar gedachten te ordenen voordat ze aan haar antwoord begint. Ze straalt als ze vertelt hoeveel het contact met de families waard is, dat ze dingen wil veranderen, bestaande strukturen wil breken en wil vechten voor de vrijheid van wie dat het meest nodig hebben, dat ze écht gelooft dat onderwijs ons beter maakt en dat ze mensen heeft gezien die met CENIT´s hulp boven hun armoede zijn uitgestegen en die nu meer geld hebben dan zij zelf. “Y me encanta!” (En daar houd ik van!).

Ik zit zo gefascineerd naar haar te kijken en te luisteren dat ik bijna vergeet dat ik dadelijk ook nog moet vertalen wat ze allemaal met zoveel vuur en overtuiging heeft gezegd. Wauw. En met een bijna verlegen glimlach sluit ze af: “Ja, ik denk dat dát me in CENIT houdt.“ Ik kan me geen betere reden bedenken dan dat, Ruth, zo'n motivatie na drieentwintig (!) jaar. En ik zou ook niet weten wie er beter dan jij de Dromen van CENIT´s kinderen zou kunnen beschermen. Kan ik jou niet adopteren? https://www.youtube.com/watch?v=GWKj46ijdWI

In de taxi terug noem ik per ongeluk de Pub Quiz van vanavond als deel van het antwoord op de vraag waar het geld van CENIT eigenlijk vandaan komt, en dan kan ik eigenlijk niet anders dan ermee instemmen om mee te gaan. Ok, ok, ... tenslotte is dat ook een deel van de CENIT-experience :P.

16.00u: MÓNICA.

“Zelfs na alles wat ik hier tot nu toe heb gezien en alle verhalen die ik heb gehoord, raak ik nooit echt gewend aan de situatie waarin de families werken en leven,” zegt Mónica. Ze is onze straat-educador die het meeste contact met de mensen op de markt van Camal onderhoudt. “De helft van de families van CENIT bestaat uit een alleenstaande moeder met een gemiddelde van zeven tot negen kinderen, en de meerderheid van de vrouwen werkt als “cargadora” (drager) of bonen peller op de markt.” Dat levert op een goede dag drie dollar op, en op een slechte dag soms niet meer dan 70 cent. “Omdat de families zo groot zijn, moeten veel kinderen al vanaf dat ze vier of vijf zijn werken om bij te dragen aan het familie inkomen, en/of voor hun broertjes en zusjes zorgen.” We hebben al een uur zitten praten en elke keer komen er weer nieuwe vragen op, omdat er zoveel dingen zijn die we nog steeds maar moeilijk kunnen bevatten.

De discriminatie waar de inheemse bevolking nog steeds dagelijks mee te maken heeft, bijvoorbeeld: niet alleen door de gewone mensen op straat, maar ook door dienstverleners en de regering. En daar bovenop komt dan nog de enorme ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Mónica kijkt verongelijkt als ze zegt: "Het huwelijk betekent hier nog vaak zoveel als: de man “bezit“ de vrouw en heeft dus praktisch de vrijheid te doen wat hij wil.“ Overigens is het over het algemeen geaccepteerd dat mannen sowieso die vrijheid nemen qua behandeling van de vrouw, niet alleen binnen het huwelijk. En als gevolg daarvan geven de statistieken aan dat zeven (!!) van de tien vrouwen in hun leven lichamelijk, geestelijk en/of seksueel mishandeld zijn. “En dat begint vaak al op jonge leeftijd: ze groeien op met het idee dat het normaal is en dat is ook een groot deel van het probleem.“ Mónica en Jesús doen daarom ook thema-bijeenkomsten met de vrouwen en ouders op de markt over vrouwen rechten, kínder rechten, mishandeling en seksualiteit. “Stap voor stap wordt het zo op de lange termijn hopelijk een beetje beter, “ zegt Mónica, “maar we proberen hier een hele cultuur te veranderen, en dat kost heel veel tijd en energie. En soms is het niet gemakkelijk. Maar stap voor stap…“ (zie ook mijn blog: "De basis voor vrijheid, gerechtigheid en vrede. Right."  https://tinkywong.webnode.nl/news/cenit/ )

Thomas staart naar het schema op een kladpapier dat hij van Maribels familie heeft gemaakt om een beter overzicht te hebben van wie van de zeven kinderen waar werkt en hoe oud ze zijn. Het ziet er op papier even rommelig uit als in praktijk. De oudste dochter werkt net als haar moeder als “cargadora” (drager) en heeft alweer een dochter van vier… en ik realiseer me dat dat naadloos aansluit bij wat Mónica ons net zei: we moeten een hele cultuur veranderen, de cirkel doorbreken om ervoor te zorgen dat de geschiedenis zich niet nog eens herhaalt.

En daar gaat Thomas (“als vertegenwoordiger van het Conscious Action Network“) zijn bijdrage aan doen door de droom van Maribel en haar familie te adopteren. “Dankjewel voor je tijd vandaag en je werk van altijd, Monica!” Een knuffel. Laten we gaan kijken of Ruth in haar kantoor is om het contract te tekenen.

14.00u: MARIBEL´S HUIS.

Waar wonen de families van de markt dan als ze met zovelen zijn en zo weinig verdienen? De meesten wonen in een huis met drie tot vijf kamers… met drie tot vijf families. Eén kamer per gezin dus, meestal niet groter dan zo´n twaalf tot zestien vierkante meter. Daar passen niet meer dan twee bedden in, en wie dat gegeven met het aantal gezinsleden combineert en de wiskunde doet, kan niet om de praktische oplossing heen: in één bed passen drie tot vier mensen in de lengte, en één of twee in de breedte. Omdat er geen echte keuken is, heeft elke kamer bovendien een tafel of (keuken)kastje met twee gaspitten. Er is geen gootsteen, dus de afwas wordt in de badkamer gedaan, die trouwens niet alleen met de familieleden wordt gedeeld, maar ook met de andere families in huis. Soms is er een raam. De huur is gewoonlijk rond de veertig dollar per maand. Het geld dat daarvoor bestemd is, moeten ze zo goed mogelijk te verstoppen, want er wordt gemakkelijk ingebroken ondanks dat er niet veel te halen valt. De meeste huizen staan in de slechtere buurten van Quito, er zijn zelden solide deuren of ramen en bij het vorige gezin waar we op bezoek waren, was er een opening bij de deur ontstaan omdat er een gasinstallatie ontploft was.

Maar bij de gezinnen die we tot nu toe hebben bezocht, worden we altijd zonder twijfel open en hartelijk ontvangen. Soms krijgen we koffie of iets te eten en de aanwezige familieleden worden opgetrommeld om zich voor te stellen. Bovendien vinden vooral de kinderen het leuk om trots hun “thuis” en plaats in bed aan ons te laten zien. Maar het voelt altijd erg dubbel om mee naar binnen te gaan: in situaties als deze komt in mij altijd het oncomfortabele gevoel op dat de verschillen die ons “anders” maken misschien toch net zo groot zijn als de menselijkheid die ons verbindt. Want hoe kan ik met mijn achtergrond ooit echt begrijpen hoe ze elke dag hun leven leven? Een delicaat evenwicht, maar gelukkig helpen de mensen van de markt ons daarmee door hun hele manier van doen: het kan hen blijkbaar niets schelen wie of wat we zijn, in hun huis zijn we welkom.

We bedanken hen voor hun tijd en gastvrijheid en we nemen een taxi terug naar CENIT. “Ik ben blij dat ik de familie heb kunnen ontmoeten en bij hen thuis mocht komen,” zegt Thomas. Ik ook. Hij filmt het uitzicht vanuit de auto en zegt: “Er zijn nog een paar dingen die ik van Mónica wil weten over de mensen van de markt, laten we een interview doen als we terug zijn.” Ok, Mónica is altijd meer dan bereid om meer uit te leggen over het werk dat we doen.

13:30u: GLADYS

“Oh, oh, is het al half twee?” zegt Gladys als ik haar op de binnenplaats tegenkom. “Oeoeoei, ik moet me nog omkleden!” Ze heeft nu nog haar gym-outfit aan: een roze joggingpak en een CENIT-pet op haar hoofd, maar “zo wil ik niet in de video, hoor!” Na vijf minuten op de damestoilet is ze weer helemaal de vrijwilligers-coordinatrice in mantelpak. Thomas is geamuseerd door haar transformatie en probeert haar gerust te stellen (“Aaai, wat een zenuwen! Nelly, kom je niet naast me zitten?”) voor hij begint over het Adopt-a-Dream project. Gladys vertelt hoe het begon met ex-vrijwilligers die iets voor de kinderen wilden blijven doen nadat hun tijd in CENIT erop zat, ze legt uit waar het geld van de padrino´s naartoe gaat en hoe het proces is om daadwerkelijk een droom te adopteren. Door de zenuwen zegt ze dat je voor 20, 30 of 40 dollar een droom kunt adopteren (in plaats van 30 of meer), waardoor het hele interview onbruikbaar wordt voor de video. “Als we dat vertalen als “30, 40 of 50”, denkt iedereen dat we het zelf hebben opgehoogd,” zegt Thomas bedenkelijk. Dat is waar…

Maar gelukkig heeft ze toch een belangrijke bijdrage aan het geheel: ze doet samen met Thomas de “juntos podemos” (together we can) voor de camera… En dat is toch waar het uiteindelijk om draait. Juntos podemos. Of dat nou 20, 30 of 40 dollar kost.

“Zijn we klaar?” vraagt Gladys hoopvol. Ja, we zijn klaar. Thomas verzamelt zijn spullen en al snel hebben we Mónica gevonden die ons vanmiddag gezelschap gaat houden: we moeten rennen om op tijd op de markt te zijn om de familie van Maribel te ontmoeten en naar hun huis te gaan.

13:00u: THOMAS (LUNCH)

“Wanneer ben jij eigenlijk met je video-project begonnen?” vraag ik nadat we hebben geholpen met het serveren van de lunch. “Oh, het was eigenlijk niet echt een plan…” zegt Thomas, “maar toen ik journalistiek studeerde, realiseerde ik me dat er zoveel negatief nieuws is en zo weinig tegengeluid, dat ik video´s wilde maken over mensen die een verschil maken.” Hij laat een beetje onwennig een handvol popcorn in zijn soep vallen. “Die video´s zijn een goede manier om mensen met elkaar in contact te brengen: ik wil inspireren, laten zien wat we samen kunnen bereiken en daar ook actief aan bijdragen. Maar het is eigenlijk alleen gegroeid tot wat het nu is door het te doen.” Hij blijkt zo onder andere in Zuid-Afrika, Uganda, Zimbabwe, India, Nepal en Israel te zijn geweest.

En nu is hij hier in Ecuador om CENIT´s verhaal te vertellen en een droom te adopteren. Ik ben evenveel onder de indruk van het project als van de bescheidenheid waarmee hij het erover heeft; een opvallende gebrek aan kijk-eens-wat-ik-al-allemaal-heb-gedaan attitude. Later wil ik zeker nog meer over weten over de andere plaatsen en projecten, maar nu is het alweer tijd voor onze volgende afspraak. “Ok, nog tien minuten voor we met Gladys gaan praten! Ben je zover?” Hij werkt snel het laatste restje rijst naar binnen en knikt. There we go!

10.00u: MARKT CAMAL

Mónica neemt ons mee naar de markt van Camal om Thomas een idee te geven van de context waarin we werken. Onderweg legt ze alles uit over de achtergrond van de mensen hier. We komen langs de sector met aardappelen, eten en tweedehands kleren waar we met onze straatkliniek wekelijks komen, langs de groenten-sectie en bonen-pellers, de vlees- en vis-afdeling waar we de moeder van Maribel ontmoeten en het platform waar Thomas voorzichtig moet zijn met zijn camera omdat het dichtbij het gestolen-spullen en drugs-deel is.

Als we de hele markt hebben gezien, neemt Monica ons mee naar het lokaal van Rescate, ons programma voor drie- tot vijfjarigen. Maribel is er vanochtend niet, maar haar kleine broertje zigzagt met een pluche knuffelmonster door het hele klaslokaal. Om de zoveel tijd stopt hij om het te knuffelen, om erop te gaan zitten of om ertegen te brabbelen voor hij weer verdergaat. Thomas staat er even breed glimlachend bij als ik. “Nelly, kunnen we niet aan hem vragen wat zijn droom is?” vraagt hij. Ik twijfel even, maar dan schudt ik mijn hoofd: “Nee joh, hij is twee, die zal je niet veel vertellen. Bovendien… kijk ´m eens! Dat zegt je meer over zijn dromen dan hij ooit in woorden zal kunnen uitdrukken!” De peuter hobbelt weer verder met het knuffelbeest achter zich aan. Wat een mooie droom is dat, misschien adopteer hem zelf wel, denk ik.

Maar nu laat ik Thomas eerst een uurtje alleen met zijn camera, de kinderen en vrijwilligers om snel het rondje van de straatkliniek te doen. Geen probleem: terwijl hij het klaslokaal vol met “lezende”, puzzelende en spelende drie- tot vijfjarigen in zich opneemt, lijkt hij alweer vergeten te zijn dat ik er ben. Prima. “Veel plezier, ik zie je bij de lunch weer!” Ik neem me voor hem dan meer over zijn project te vragen, want hij heeft het er niet veel over en ik ben benieuwd wat het idee eigenlijk is.

9.00u: HERMANA OFELIA

“Oooh, slechte timing, Nelly… Ik heb een beetje griep. Maakt dat niet uit voor de video?” zegt zuster Ofelia bezorgd en ze kruipt demonstratief nog een beetje verder in haar kraag. Ik kan mijn lach niet onderdrukken. “Ach, als hij op maandag met míj een interview wilde doen…” (zie ook “Re-validatie voor vrijwilligers: film maken, rehydrateren en naar huis”) Blijkbaar herinnert Ofelia zich ook in welke toestand ik toen verkeerde, want ze lacht ook en gaat ons zonder verder te protesteren voor naar haar kantoor. 

“Wat betekenen de vrijwilligers hier in CENIT voor u?” vraagt Thomas als de camera eenmaal is geinstalleerd. “Oooh, daar kan ik je een hoop over zeggen, maar ik kan niet echt in woorden uitdrukken hoe ik hun aanwezigheid en bijdrage hier ervaar. Het is geweldig om te zien hoe ze hun tijd, energie en ervaring ter beschikking stellen om te delen met de mensen die het het meest nodig hebben. Voor ons is dat een roeping, maar ik zie dat de vrijwilligers en werknemers hier evengoed gedreven worden door iets wat van binnen uit komt. Ik geloof dat dat God is, maar zij noemen dat vaak liefde, menselijkheid of kharma… Voor mij is het allemaal hetzelfde. Ik ben ze erg dankbaar voor hun hulp en aanwezigheid. Zoals ik ook jou dankbaar ben voor de tijd en energie die je in deze video stopt om CENIT te helpen!” Thomas vouwt zijn handen even als dank en schudt dan zijn hoofd. “Nou ja, voor mij is het gemakkelijk. Ik kom hier één of twee dagen, ik maak een video en ik ga weer verder… Maar jullie wijden hier jullie leven aan en daar heb ik veel respect voor!” De zuster vouwt op haar beurt haar handen en glimlacht. Juntos podemos. (Ook vrijwilligerswerk doen? Voor meer info, zie de video: https://www.youtube.com/watch?v=srFd5vbJpv4, lees mijn blog "Re-valideren voor vrijwilligers: film maken, rehydrateren en naar huis", en/of kijk op https://cenitecuador.org/ )

Ik knik alleen maar. Ja, de mensen die elke dag met zoveel toewijding als Ruth, Gladys, Monica, Jesús en Hermana Ofelia hun werk doen, zijn wat mij betreft de Grote Helden van deze wereld. En gelukkig kunnen ze af en toe de hulp van een paar Kleine Helden gebruiken: mensen die videos maken om hun verhaal te vertellen, vrijwilligers die hen kunnen helpen met de uitvoering van hun projecten en mensen die hun Droom voor de kinderen van de markt adopteren met een maandelijkse bijdrage. Tegenover Ruth´s kantoor hangt de uitspraak “Als we elkaar lief hebben en elkaar helpen, kunnen we samen wonderen verrichten.” Daar hoef je dus geen Grote Held voor te zijn. “We can be heroes, just for one day,” is genoeg: de wereld heeft Kleine Helden nodig die zich samen inzetten voor iets waar ze in geloven.

“Thanks for making a difference together, because together we can,” sluit Thomas zoals altijd de opname af. Dan kijkt hij even recht in de camera en klapt hij in zijn handen: “Cut!”

Ook een droom adopteren? Zie de video: https://www.youtube.com/watch?v=DsbWPzD2miY en / of lees de info op de CENIT website: https://cenitecuador.org/donations/adopt-a-dream/how-it-works/. Als je geen dertig dollar (of meer) per maand kunt missen: met een eenmalige donatie kun je ook meedoen met de “dream-adopters-club”, een groep mensen die samen de school-droom van een groep kinderen adopteert. Dat gaat gewoon via een Europese bankrekening. Kijk maar eens op: https://adopt-a-dream.betterplace.org

Dankjewel!!